Uit de VARA gids van juni 1965 – de aankondiging van het interview:
Eindelijk een interview met Louis de Bree
In een van de komende juninummers van onze Radio-tv-gids hopen wij een exclusief interview te publiceren van onze oudste hoorspelmedewerker Louis de Bree (81). Het éérste interview dat deze begaafde acteur in zijn rijke carrière heeft willen toestaan!
Uit de VARA gids van juli 1965 – Het daadwerkelijke interview:
Het eerste interview met Louis de Bree
(klik op de afbeelding voor een vergroting)
In de Hilversumse studio’s verschijnt regelmatig een acteur van wie niemand zou vermoeden dat hij al acht kruisjes achter de rechte rug heeft. Het is Louis de Bree, onze oudste hoorspelmedewerker, een bijzonder sympathieke en bescheiden acteur.
Hóé bescheiden, blijkt wel uit het feit dat hij gedurende zijn 42-jarige toneel- en 16-jarige hoorspelcarrière nog nooit een jubileum heeft gevierd. Ook stond Louis de Bree nog nooit een interview toe, omdat hij principieel bezwaar heeft tegen te veel publiciteit. Een uitzondering heeft Louis de Bree nu willen maken, omdat hij zo prettig bij de omroepen werkt. Exclusief voor onze VARA-gidslezers publiceren wij het enige interview dat Louis de Bree in zijn leven toestond.
ALS IK GEWETEN HAD DAT RADIO ZO MOEILIJK IS,
DAN WAS IK ER NOOIT AAN BEGONNEN
In de VARA-studio ontmoet ik Louis de Bree. Als je hem een hand geeft, verontschuldigt hij zich dat hij blijft zitten. Louis de Bree is kerngezond, doch heeft wat last van zijn beenspieren.
‘Weet u, wat nou het vervelende is?’ vraagt hij en zonder mijn medische visie af to wachten: ‘Kijk, u vindt het nu fijn weer, maar ik voel nu al aan mijn been dat het gauw afgelopen is. Goede vrienden bellen mij wel eens op om to vragen hoe het morgen wordt’.
Louis de Bree werd in 1884 te Amsterdam geboren. In 1902 werd hij lid van de amateurtoneelvereniging ‘Willem van Zuilen.’ Dat hij bij het grote toneel kwam, was gedeeltelijk toeval. ‘In 1907,’ vertelt Louis de Bree, terwijl hij een klein papiertje met jaartallen raadpleegt, ‘speelde het gezelschap van Daan van Ollefen (sr.) in het later afgebrande Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam. In die tijd was het gewoonte dat, als er bij zo’n gezelschap iemand ziek werd, een vervanger bij amateurgezelschappen werd gezocht. Een keer werd ik gevraagd door Van Ollefen en hoewel het niet de bedoeling was, beef Ik toch hangen.’
Louis de Bree zo’n dertig jaar geleden met Willy Haak in ‘Het parfum van mijn vrouw’.
Er volgden jaren waarin hij samenwerkte met Louis en Heintje Davids, op tournee ging met het Nap de la Mar-cabaret en na 1915 speelde hij vijf jaar operette in het Amsterdamse Rembrandt-theater.
‘Daarna heb ik een eigen gezelschap gehad met onder anderen Julia de Gruyter. We speelden toen bij voorbeeld de Kribbebijter. Later heb ik met Cor Ruys dat stuk voor de film gespeeld.’ Het was Louis de Bree die in het Centraal Theater in Amsterdam het later door Cees Lasuur voortgezette ‘Centraal Toneel’ stichtte. In 1938 speelde Louis de Bree voor de eerste maal met Cor van der Lugt Melsert.
Louis de Bree dertig jaar geleden als Stefano uit ‘De storm’ van Shakespeare.
‘Een maand gezeten’
‘In 1942 heb ik een maand gezeten. In die tijd word overal op muren en straten het woord Victorie gekalkt. Ik speelde met Cor Hermus in het Leidseplein-theater en in een bepaald operaparodietje moest ik op een gegeven moment roepen: “En nu … op ter victorie.” Om die zin hebben de Duitsers me gearresteerd en wat ik ook zei — het stond namelijk vijftien jaar daarvoor ook al in de tekst — er viel niet met hen te praten. Na de bevrijding heb ik in Rotterdam gespeeld onder leiding van Ko Arnoldi. Maar ik vond Rotterdam zo triest, als je je die prachtige Coolsingel herinnerde, dat ik er niet wilde blijven. Ik vond het allemaal zo erg en het maakte me zo gedeprimeerd, nee het ging echt niet langer.
Toen Kommer Kleyn, de AVRO-regisseur, me bij de radio vroeg, het ik het gedaan. Na 42 jaar toneel. Met periodes waarin je blij was als het Goede Vrijdag was, zoveel avonden had je achter elkaar gewerkt. Maar ik heb nooit geweten dat radio zo moeilijk was’. Als Ik vraag of hij het zestien jaar later nog zo moeilijk vindt, aarzelt Louis de Bree geen moment.
‘Kijk, het verschil met toneel is, dat als je daar de rol speelt van een legerofficier of boer, je, zodra je opkomt, geïntroduceerd bent. Door je uniform, of klompen, dus door je kleding en omgeving. Bij de radio moet je dat allemaal nog waarmaken met je stem. En dat kan vaak bijzonder moeilijk zijn.’ Opeens onderbreekt Louis de Bree z’n betoog. ‘Weet u voor wie ik de grootste bewondering heb? Enorm zoals die man is: Bert Gartholf. Al interesseert het me niet eens zo erg, dan dwingt hij me toch tot luisteren. Ik luister al zes jaar elke zondag, ook als het de avond ervoor wat laat geworden is. De stele rust waarmee deze man presenteert: ik wou dat ik het zo kon’
Uit 1950: Als Meier Reichnegel in ‘Geld speelt geen rol’.
Ik vraag Louis de Bree wat hij van de televisie vindt. ‘Och,’ zegt hij, ‘al voor er in Nederland televisie was, werd ik opgebeld door iemand die met me wilde praten. Kun je er een borreltje bij drinken? heb ik toen gevraagd, en toen hebben we een gesprek gehad. Of ik, net als ik voor de radio had gedaan, “De commissaris vertelt” voor de tv wilde brengen. Maar Ik heb nooit wat voor de tv gedaan. Principieel. Men koppelt je rol vaak aan het stuk en als je twee keer in een slecht stuk speelt, zeggen de mensen: “Die man zou eigenlijk maar wat anders moeten gaan doen.”‘
Louis de Bree rijdt elke keer in zijn Volkswagen van Amsterdam naar Hilversum. Hij leest elke dag drie kranten en goede literatuur. Hij heeft veel plezier met zijn achterkleinkinderen. Tijdens ons gesprek gaan er redelijk wat sigaretten in rook op en ik vraag Louis de Bree onbescheiden hoeveel hij rookt en of hij drinkt.
‘Een pakje per dag,’ zegt hij, terwijl hij een nieuwe sigaret opsteekt. ‘Ik heb één maal vier maanden niet gerookt op voorstel van een vriend die het dan ook zou laten. Toen zag Ik hem een keer met een sigaret in zijn hoofd. Ik heb toen wel even gescholden.
Verder drink ik vanaf m’n veertigste elke dag tweed drie jonge,— noteer dat goed, geen oude maar jonge — jenever voor het eten. Maar ik ben nog nooit van m’n leven dronken geweest. Je kunt wel zeggen: dat kan hij zich niet meer herinneren, maar dat is niet waar.
Ik was eens een keer op het jubileum van Louis Saalborn in de Studentensociëteit in Amsterdam. En elke keer was m’n glas weer bijgevuld. Ik heb toen tegen de ober gezegd, dat als ik iets wilde hebben Ik er wel om zou vragen. Zei die ober: “Ik moet alle glazen vullen, er mogen geen lege zijn. Opdracht ven de Senaat.” Toen ben ik zonder iemand goedendag te zeggen er stiekem tussenuit geknepen en ik kwam brandschoon thuis!
Nieuw contract
Tot slot vraag ik Louis de Bree of hij van plan is het komend seizoen opnieuw een contract als hoorspelacteur aan te gaan.
Hierboven onze Louis de Bree uit 1965.
(klik op de afbeelding voor een vergroting)
‘Ik doe het nu zestien jaar, maar ook al vind ik het moeilijk, ik heb er nooit spijt van gehad. Wel heb ik twee jaar geleden al willen opkrassen, maar elk jaar bedenk ik me weer. Voor het volgend seizoen heb ik weer een contract getekend, maar ik denk er toch over na, dit m’n laatste maar moet zijn.’ Of Louis de Bree dan inderdaad afscheid neemt, zal moeten blijken. Vaststaat dat vele collega’s dat enorm jammer zouden vinden. Een bekend hoorspelacteur zei mij: ‘Louis de Bree dragen wij allemaal op onze handen’ Dat is natuurlijk figuurlijk bedoeld, want de sympathieke en humorrijke Louis de Bree staat nog altijd het liefst met beide benen op de grond.
JAN NAGEL
