Ter informatie: Dit hoorspel is ook op cd uitgebracht, klikt u hier voor de recensie.
Via via vernam ik van het bestaan van een Nederlandstalige versie van het script van Sprong in het Heelal deel 4. Zoals u wellicht weet, heeft schrijver Charles Chilton niet alleen de drie series, die wij inmiddels zo goed kennen, geschreven, maar schreef hij vele jaren later voor de BBC nog meerdere vervolgverhalen van de hoorspelhelden, die wij kennen als Jeff, Jimmy, Mitch en de Dokter.
Het leek er in eerste instantie op dat Journey into Space (zoals de serie in Groot-Brittannië heet) zou blijven bij de trilogie, die wij in Nederland kennen als Sprong in het heelal. Maar ruim twintig jaar later sloeg Chilton toch weer aan het schrijven. Het hoorspel (geen serie, want het is “slechts” 1 aflevering) werd door de BBC uitgezonden in 1981 onder de titel “The return from Mars”. Het kan worden beschouwd als een vervolg van serie 3 “The world in Peril”. Het is echter nooit in Nederland uitgezonden. Na het succes van de serie Space Force (1984) vervolgde Chilton het schrijven over Journey into Space met nog een aantal hoorspelen, te weten: “Frozen in time” (12-04-2008) en “The Host” (27-06-2009).
Klik hier voor een uitgebreidere toelichting over de uitzendingen van de BBC.
U kunt bij bovenstaande link ook luisteren naar:
– “The return from Mars”
– “Frozen in time”
– “The Host”
“The return from Mars” is ook op deze website mee te lezen/luisteren met het script, zie onderaan op deze pagina.
Na het uitbrengen van Sprong in het Heelal serie 3 door uitgeverij Rubinstein, ontstond bij een aantal mensen het idee om ook Sprong 4 in het Nederlands als hoorspel te brengen. De betrokkenen waren m.n. Gerard Leeuw, Guy Sweens, Léon Povel en John Beringen.
John Beringen had net zijn project “Paul Vlaanderen – Het Z4 mysterie” afgerond en Gerard vroeg of hij wilde meewerken. John Beringen vroeg vervolgens of Léon Povel de regie wilde doen en daarbij had John de beschikking over een studio. Guy Sweens nam de vertaling op zich.
Al met al genoeg ingrediënten voor een mooie nieuw hoorspelproject. Maar helaas, door het niet kunnen vinden van geschikte acteurs, is het uiteindelijk niet doorgegaan.
Maar ondertussen was het script wel vertaald en klaar voor het maken van een hoorspel. Toen ik hoorde dat Gerard Leeuw één van de betrokken was bij deze geschiedenis, heb ik gevraagd of ik het script mocht plaatsen. Nadat de maker ervan, Guy Sweens, ook akkoord ging, kreeg ik het script en de foto met de bovenstaande info van Gerard Leeuw.
In een vorige versie van dit bericht gaf ik al aan te hopen op toch die Nederlandse versie van deel 4 van Sprong in het heelal. En nu is het zover!!! Winfried Povel (jongste zoon van Léon Povel) is in de voetstappen van zijn vader getreden en heeft nogmaals naar dit Nederlandse script gekeken. Winfried paste het script aan zodat het beter zou aansluiten op het einde van serie 3. Iets waar Charles Chilton veel minder energie in leek te hebben gestopt. Vervolgens wist hij een aantal beroepsacteurs en enkele liefhebbers te strikken om invulling te geven aan de rollen. Er volgde een uniek project! Hieronder zal ik in delen de mailwisseling met Winfried over dit bijzondere project weergeven.
Delen van de mailwisseling met Winfried Povel:
Mail 26-2-2013:
Ik ga samen met Guy Sweens de Sprong 4 met hoofdzakelijk beroepsacteurs opnemen in maart. Daarna er nog enige tijd aan monteren, dus het duurt nog even voordat het wordt gepubliceerd/uitgezonden. Het verschil in het huidige script en mijn nieuwe versie zit hem erin dat nu de Sprong 4 niet aansluit op Sprong 3. In Sprong 3 staat de crew op het punt te landen op aarde in een vliegende bol. Sprong 4 begint eigenlijk met dat de crew nog steeds in de pionier zit -die nota bene op Mars staat en ontmanteld is en dus onbruikbaar- en dat ze helemaal niet op aarde landen maar een nieuw avontuur beleven. Ik heb dat stukje herschreven, zodat de series wel op elkaar aansluiten, want ik vind het een beetje dom van Charles Chilton.
Mail 22-4-2013:
Na ruim 3 maanden organiseren, plannen, opnemen, monteren, nieuwe geluidseffecten maken en mixen is hier dan eindelijk het eerste resultaat: De 4e serie van Sprong in het Heelal in het Nederlands! Charles Chilton schreef dit stuk in 1980 en het werd door de BBC in 1981 uitgezonden. Vader was toen al met pensioen en had de mogelijkheid niet meer bij de KRO om het te maken. Pas in 2009 kwam hij in contact met Guy Sweens, een groot fan van hem en De Sprong, die het stuk vertaalde en mogelijkheden zocht om het alsnog op te nemen. Vader was enthousiast en heeft vele adviezen gegeven, maar slaagde er niet in om voldoende professionele acteurs bij elkaar te krijgen, en met amateurs moet je aan zo’n productie nou eenmaal niet beginnen.
Ik heb het stuk toen ook gelezen en vond het een mooi vervolg op de series 1, 2 en 3 uit de jaren 50, maar het is toen -ook bij mij- in een la verdwenen. Toen ik Guy Sweens de dag na Vaders overlijden een annonce stuurde per email kreeg ik per ommegaande antwoord van hem. Hij vroeg me toen ook of ik het stuk kende, iets wat ik op dat moment even niet paraat had, maar nadat hij me het stuk die week toestuurde wist ik al bij het lezen van de eerste 2 pagina’s waar het om ging. Dit was toch te mooi om te laten liggen! Ik ben begonnen met een rondje te bellen met acteurs die ik nog kende van vroeger en heb een paar anderen gewoon opgezocht op het internet. Wonderlijk hoe alle deuren meteen voor mij opengingen. Iedereen wist meteen wie ik was en dat Vader net was overleden, en vond het een eer om mee te mogen doen, dus ik had de cast binnen 2 weken rond met voornamelijk beroepsacteurs.
Tjonge wat een klus lag er toen voor me. Want het is natuurlijk onvermijdelijk dat, wanneer het niet heel goed gemaakt gaat worden, heel hoorspelminnend Nederland over me heen zou vallen en zeggen dat ik daar niet aan had mogen komen! Ik heb natuurlijk wel een achternaam die me mogelijk de nodige credits kan opleveren, dus ik heb het er toch maar op gewaagd. Allereerst het script hier en daar wat aangepast, want Charles Chilton had een paar domme fouten gemaakt, waardoor deel 4 niet op deel 3 aansloot. Dat zou de luisteraar anno 2013 niet pikken, zij kennen immers de bestaande series bijna uit hun hoofd. Vervolgens op 3 weekenden het hele stuk hier in Beneden-Leeuwen opgenomen, met uitstekende professionele apparatuur van Guy, die ook nog eens een goeie technicus blijkt te zijn. 3 Fantastische weekenden met zoveel talent in huis; het was voor mij een feest om deze kanjers te mogen regisseren; we hebben geweldig veel plezier gehad. De hoofdrolspelers zitten in de leeftijd tussen 65 en 80 jaar en het klinkt allemaal nog uitstekend.
En voor een gastrol heb ik André Kuipers kunnen strikken, groot fan van Vader zoals jullie weten en van De Sprong, die het fantastisch vond om ook mee te mogen doen. Voor hem was een jongensdroom uitgekomen.
In de weken ertussen en erna alle teksten zelf gemonteerd, alle versprekingen en lachbuien eruit geknipt, van 3 verschillende takes de beste gekozen of een nieuwe samengesteld uit die 3 versies en de scenes afgerond. Het grote in elkaar schuiven heb ik samen met Guy bij hem thuis in Meerssen (L) gedaan en die heeft vervolgens weer zijn hele trukendoos open getrokken om het optimaal te laten klinken. De spelers zijn gekozen om zoveel mogelijk op de oorspronkelijke cast te laten lijken. Het grootste verschil zit hem erin dat de series 1, 2 en 3 natuurlijk in mono zijn opgenomen, deel 4 hebben we stereo gemaakt, hetgeen nog een extra handicap was.
Afgelopen week voor het eerst de Engelse BBC versie beluisterd. Ik wilde namelijk mijn eigen regie niet daardoor laten beïnvloeden, maar het stuk zoveel mogelijk op Vaders versies laten lijken. Tjonge, wat een slechte prestatie van de BBC! Ze raffelen het script werkelijk af in 88 minuten, terwijl mijn opnames de 2 uur overschrijden met veel meer diepgang en spanning. Hun muziekkeuze en geluidseffecten zijn ook beneden de maat. Om het hoorspel ook daadwerkelijk uitgezonden te krijgen op de Nederlandse radio -bij voorkeur bij de KRO- moest ik het in 4 delen knippen, anders zou dat nooit lukken. Daarmee is het dan toch een (mini-) serie geworden.
Begin mei 2013: Winfried berichtte me dat de KRO en uitgeverij Rubinstein wel degelijk belangstelling hadden. Na een behoorlijke tijd van radio-stilte stond het eindelijk vast de KRO bevestigde deze 4-delige hoorspelserie in januari 2014 uit te zenden via Radio 5 Nostalgia en een herhaling via Radio 1.
Tot slot wil ik Winfried Povel, Gerard Leeuw, Guy Sweens en John Beringen danken voor de toestemming om dit script te plaatsen.
Speciale aandacht wil ik u hier geven voor “The making of“. Op de site van Sir B. kunt u alles lezen en zien over de wijze waarop Winfried Povel dit unieke project van de grond wist te krijgen en hoe het uiteindelijk voor u en mij te beluisteren is geweest.
Mocht u echter een indruk willen hebben van het hoorspel zelf, kunt u ook gelijktijdig het Engelse hoorspel ‘meeluisteren’.
