De Mossad: Algemene informatie

Algemeen:
De Mossad staat bekend als de zeer efficiënte inlichtingendienst van Israël. Mossad is eigenlijk verkort voor “Ha-Mossad le-Modiin ule-Tafkidim Meyuhadim”, dat staat voor: “Instituut voor Informatie-inwinning en Speciale Taken”.
Voornaamste taak van deze inlichtingendienst is het om zorg te dragen voor de veiligheid van de staat Israël. Dit doet de Mossad door inlichtingen in te winnen en acties te ondernemen tegen o.a. terrorisme en andere bedreigingen. Deze acties zijn veelal grensoverschrijdend. Denk hierbij aan:
– Inlichtingen verzamelen in het buitenland
– De ontwikkeling en aanschaf van niet-conventionele wapens voorkomen bij de ‘vijand’.
– Ontwikkelen en onderhouden van speciale diplomatieke en andere geheime betrekkingen.
– Het produceren van strategische, politieke en operationele intelligence.
– Plannen en uitvoeren van de speciale operaties buiten de grenzen van Israël.
– Joden thuis brengen uit landen waar officiële Aliya agentschappen niet mogen opereren.

(N.B. Aliya staat voor emigratie naar het ‘beloofde land’)

Geschiedenis

David Ben Goerion 1886 – 1973
De eerste premier van Israël van 1948 tot 1963.

Algemeen:
Na de Tweede Wereldoorlog leidde de Zionistische* gedachte uit de 19e eeuw ertoe dat veel Joden uit Europa massaal naar Palestina emigreerden, ook wel bekend als de Exodus.

* Zionisme: de ideologie, die een nationale Joodse staat voorstond, waarbij zowel het behoud van de Joodse cultuur als ook een antwoord op het Antisemitisme zeer belangrijk waren.

In Palestina, toen nog in Britse handen, ontstaan in de jaren ’47 en ’48 meerdere burgeroorlogen, tussen de Joodse bevolking, de Britten en de Palestijnse bevolking, waarbij de Arabieren worden gesteund door de omringende landen.

De Joodse Hagana-militie stelt zich eerst nog wat defensief op om de vertrekkende Britten niet dwars te zitten, maar zodra dit in april – mei 1948 geen belemmering meer voor ze is, start de Hagana een groot offensief, dat zeer succesvol is. 14 mei 1948 roept het Joodse agentschap de staat Israël uit.

Aansluitend aan het einde van het Britse mandaat, 1 dag later, wordt Israël vanuit 5 omringende landen aangevallen. De strijd duurt tot december 1948, maar Israël weet te winnen, waarbij haar staatsgrenzen daarna 22% groter zijn dan bij aanvang van dit conflict, dat ook wel bekend staat als de onafhankelijkheidsoorlog.

De Mossad:
Naast dat Israël zich beseft dat het oprichten van een goed leger van levensbelang is voor de jonge staat, is men ook van mening dat een goede inlichtingendienst moet bijdragen tot het tijdig inwinnen van informatie over, dan wel voorkomen van, vijandige handelingen van met name de buurlanden. De verschillende inlichtingendiensten worden gebundeld in één landelijke organisatie: Op 13 december 1949 wordt de Mossad opgericht.

Het eerste hoofd van deze dienst is Reuven Shiloah. Dit wordt overigens in de hoorspel serie onjuist verteld. Daar stelt men dat Isser Harel bij de oprichting aan het hoofd stond. Er worden in het hoorspel ook een aantal acties op Harel’s “naam” gezet die, gezien de tijd, dat niet kunnen zijn.

Reuven Shiloah 1909-1959.

Reuven Shiloah is aangesteld door de Premier en minister van Defensie, David Ben Goerion. Shiloah heeft in zijn tijd vele goede relaties weten op te bouwen met Westerse geheime diensten.

In 1953 wordt Isser Harel aangesteld tot hoofd van de Mossad.

Isser Harel 1912-2003.

Luister naar een stuk uit de hoorspelserie waarin Isser Harel vertelt over zichzelf. Als u de website van de Mossad bekijkt, zult u er achter komen dat niet alles klopt wat er in het hoorspel verteld wordt, om te beginnen met zijn geboortejaar. Aan de andere kant, wat is zeker bij een geheime dienst…

---

Isser Harel was hoofd van de Mossad van 1953 tot 1963 is daarmee het tot nu toe langst dienende hoofd geweest van de Mossad. Zijn bekendste wapenfeit is de arrestatie van Adolf Eichmann. Daarnaast heeft hij enorm bijgedragen aan het vorm geven van de Mossad in haar huidige staat.

Hij begon zijn loopbaan bij de Hagana, het Joodse ondergrondse leger, van 1944 tot 1947. Vervolgens werd Harel in 1948 hoofd van de Shin Bet, de binnenlandse veiligheidsdienst. Toen Isser Harel in 1953 benoemd werd tot hoofd van de Mossad, bleef hij ook het hoofd van Shin Bet.

In 1962 ontdekte Isser Harel dat Duitse wetenschappers Egypte hielpen bij de ontwikkeling van nieuwe wapensystemen. Zonder de politiek in te lichten begon Isser Harel een jacht op de Duitse geleerden. Tot grote woede van de Duitse Bondskanselier Konrad Adenauer werden enkele geleerden door de Mossad vermoord. Hierdoor werd Ben Goerion ernstig in verlegenheid gebracht, want Goerion streefde juist goede betrekkingen met Duitsland na. Isser Harel moest zijn positie bij de Mossad uiteindelijk in 1963 opgeven.

Enkele bekende acties door de Mossad:
– De ontvoering van Adolf Eichmann.
– De opsporing van het jongetje Jossele.
– De inlichtingen verzameling die geleid hebben tot de overwinning van de zesdaagse oorlog.
– Strijd tegen het wapenembargo van Frankrijk.
– Het doden van de terroristen, verantwoordelijk voor het Drama in München.

Het boek van Dennis Eidenberg, Uri Dan en Eli Landau beschrijft de acties van de Mossad tot 1978. Van een aantal van deze acties uit dit boek zijn een vijftal hoorspelbewerkingen uitgezonden door de EO, te weten:
– De ontvoering van Eichmann (uitgezonden vanaf: 02-01-1985)
– Een dreiging vanuit zee (uitgezonden vanaf: 09-10-1985)
– Jossele (uitgezonden vanaf: 07-04-1986)
– Een luchtmacht op papier (uitgezonden vanaf: 03-03-1987)
– De confrontatie (uitgezonden vanaf: 09-04-1990)

Enkele hoorspelen lijken bewerkt te zijn uit meerdere hoofdstukken van het boek.
Dit geldt waarschijnlijk voor “Dreiging vanuit zee” en “De confrontatie”.
“Dreiging vanuit zee” bestaat dan uit “Strijd tegen het embargo” en “De kanonneerboten van Cherbourg”.
“De Confrontatie” bestaat dan uit “Wolfgang Lotz”; “Confrontatie” en “De ondergang van Isser Harel”.

Naast de hoofdstukken, die ook tot hoorspel zijn bewerkt, beschrijft het boek nog een aantal andere hoofdstukken:
– De zesdaagse oorlog: de spionage die bijdroeg aan de overwinning.
– De roof van een Mig: Over de Irakese piloot die zijn Mig 21 naar Israël vliegt.
– Eli Cohen, topspion: De beste spion van de Mossad, gestationeerd in Syrië.
– Spionnen tegen Israël: Het ontmaskeren van spionnen tegen Israël.
– Israël Beer: KGB-agent en vriend van Ben Goerion.
– De spion in sarcofaag: over dubbelspion Mordechai Louk.
– Onzichtbare spionnen: Over ‘moderne’ spionagetechnieken.
– ‘Michdal’ De Yom Kippoer oorlog: Het wel of niet blunderen van de Mossad.

In deze special heb ik zowel de hoorspelreeks als ook de werkelijkheid geprobeerd naast elkaar te leggen en daarmee een beeld te geven van een reeks zeer boeiende verhalen.