Jossele (of Yossele) werd in het midden van de jaren ’50 geboren, als tweede kind van Alter en Ida Schumacher. Jossele en zijn zus Tzinah werden in die tijden van armoede opgevoed door hun grootouders, Reb Nachman Shtarks en zijn vrouw Miriam. Na de tweede wereldoorlog kreeg de familie toestemming om te emigreren naar Israël. Alter en Ida Schumacher kregen werk in Tel Aviv, terwijl de grootouders met de kinderen zich vestigden in Jeruzalem. Zus Tzinah ging vervolgens naar een kostschool in een kiboets en Jossele werd opgevoed door zijn streng orthodoxe Joodse grootouders.
Toen de economische staat van Alter en Ida Schumacher veranderde in 1959, wilden zij hun kinderen weer zelf opvoeden. Opa Reb Nachman Shtarks weigerde echter zijn kleinzoon terug te geven aan de ouders. Al die tijd had de grootvader Jossele groot gebracht volgens de leer van het genootschap van de Neturei Karta. en hij was niet van plan zijn kleinzoon over te dragen aan heidenen. Nachman Shtarks ontvoerde de jongen en wist via relaties van het genootschap Jossele als meisje het land uit te smokkelen.
Deze ontvoering werd al snel een strijd tussen orthodoxe en niet-orthodoxe Joden en heel Israël was in rep en roer. David Ben-Goerion bemoeide zich ook met de zaak en gaf de Mossad opdracht het kind op te sporen en terug te brengen bij zijn ouders. Omdat de grootvader weigerde te vertellen waar Jossele was, werd hij in 1962 veroordeeld en gevangen gezet.
Yossele Schumacher
Yossele Schumacher werd door zijn grootvader, Reb Nachman Shtarks, opgevoed volgens de leer van het genootschap van de Neturei Karta. Deze streng orthodoxe geloofsvorm kent volgelingen die verspreid zijn over de gehele wereld. In dit geloof hangt men de overtuiging aan dat alleen streng orthodoxe Joden tot het Jodendom behoren. Ze beschouwen zichzelf als de beschermers van de stadsmuren en de klaagmuur. Halfgelovigen en liberale Joden worden beschouwd als heidenen. Aangezien de staat Israël deze mensen echter wel als gelijkgerechtigden beschouwd, erkent de Neturei Karta de staat Israël niet. Het is leden van dit genootschap ook streng verboden om dienst te doen in het Israëlische leger.
Toen de politie zich met de ontvoering van Jossele begon te bemoeien, voelde grootvader Nachman de druk op hem zo hoog oplopen dat hij besloot surrogaatouders te vinden voor Jossele en zocht zijn heil bij Ruth Ben David (vrouw van Rav Amram Blau, leider van de Neturei Karta).
Ruth Ben David
Zij smokkelde het kind als meisje het land uit naar Italië. Vanuit Italië smokkelde zij Jossele naar Zwitserland, terwijl ze al gevolgd werd door de Mossad. Hier werd Jossele weer een “jongetje”, Menachem Levy. Ze bleven ongeveer een jaar in Zwitserland en keerden toen terug naar Frankrijk. Jossele was inmiddels 10 jaar oud.
Toen het paar in Israël werd gearresteerd, dat Jossele als eerste in de ontvoeringstijd verzorgde, werd heel langzaam de lijst bekend van de deelnemers aan deze ontvoering, waaronder ook de oom van Jossele, Sholom Shtarks. Ook viel de naam van Ruth Ben David en de Shin Bet en de Mossad kregen de opdracht van David Ben Goerion deze Ruth bovenaan hun prioriteitenlijst te zetten. Er wordt zelfs beweerd dat hiermee het zoeken naar Nazi-arts Mengele op een ‘lager pitje’ werd gezet.
Ruth Ben David werd gealarmeerd en zag zich genoodzaakt om Jossele bij bekenden in de Verenigde Staten onder te brengen. Jossele kreeg hier de naam Yankele Frankel. Zelf keerde ze terug naar Frankrijk en daar beging Ruth een fout. Bij de verkoop van haar huis doorzag ze de val niet, die de Mossad voor haar had opgezet. Toen Ruth te laat opmerkte dat de koper zich niet als “koper” gedroeg, sloeg ze op de vlucht, maar ze werd gearresteerd.
In eerste instantie volharde ze in de weigering te vertellen wat er met Jossele was gebeurd. Het hoofd van de Mossad, Isser Harel, vloog persoonlijk naar Frankrijk om Ruth Ben David te breken. Door haar te vertellen dat ze was verraden door haar zoon, maakte dat ze uiteindelijk toegaf en alles bekende. Vrij snel daarna werd Jossele opgehaald in Amerika en teruggebracht naar zijn ouders.
Hij werd als 11 jarig jongetje, na 5 jaar, herenigd met zijn ouders. De familie bleef in Israël, waar Jossele later diende in het leger en nu een succesvol zakenman is.
In het hoorspel horen we enkele zaken, die verschillen met de werkelijkheid. Dit is deels te wijten aan de verschillende verhalen die over deze geschiedenis de ronde doen. Zo wordt er bijvoorbeeld beweerd dat de ouders van Jossele plannen hadden om terug te keren naar Rusland en dat dit een blamage was voor Israël. Dit zou er mede aan hebben bijgedragen dat de politie lang wachtte voordat ze zich actief met de zaak gingen bemoeien.
Maar ook kleinere zaken zoals de naam van de Oma, die in het hoorspel Deborah genoemd wordt, maar in werkelijkheid Miriam heette. Deze actie, in de begin jaren ’60, staat met zekerheid wel op naam van het toenmalig hoofd van de Mossad en Shin Bet, Isser Harel.
Luister naar fragment:
U hoort de ondervraging door Isser Harel persoonlijk van Rutn Ben David (onder pseudoniem Frey). Het schijnt in het “echt” iets anders gelopen te zijn (zie tekst hierboven), maar wat is zeker in de wereld van de spionage..
Meerdere bronnen geraadpleegd.
