Israël wordt sinds het uitroepen van de staat in 1948 bedreigd door de haar omringende landen. Om zich te kunnen verdedigen, is uitbreiding van de krijgsmacht van levensbelang. Na de zes-daagse oorlog wordt Egypte bijgestaan door Russische marine specialisten. Israël ziet de noodzaak tot uitbreiding van haar eigen marine en koopt kanonneerboten in Frankrijk. Maar dan besluit Frankrijk in 1967 tot een wapenembargo en de boten worden niet meer geleverd.
Een Schnellboot (ook wel E-boot of S-boot) was een torpedoboot van de Duitse Kriegsmarine.
Rond het einde van 1962 ondertekende de toenmalige Israëlische minister van defensie, Shimon Peres, een geheim akkoord met de Duitse kanselier, Konrad Adenauer, voor de bouw van twaalf patrouilleboten. Duitsland stond goed bekend om haar Schnellboten (afbeelding boven) uit de Tweede Wereldoorlog en Duitsland zag in deze deal een vorm van compensatie voor de Holocaust. Israël zag in deze ervaring de ideale partner om haar Marine op te bouwen.
Konrad Adenauer
Tot 1964 werden de eerste 3 schepen aan Israël uitgeleverd. Toen het akkoord echter uitlekte, legde de Arabische gemeenschap zoveel druk op Duitsland, dat het officieel stopte met de levering. De Duitse regering ging wel akkoord met het verder bouwen van de schepen elders. En zo werd besloten dat de overige 9 toegezegde en reeds door Israël betaalde schepen in de havenstad Cherbourg (Zuid-Frankrijk) zouden worden afgebouwd.
Mordechai Limon en David Ben Goerion
Duitse ontwikkelaars en Israëlische constructiewerkers gaan meteen aan de slag om de rest van de vloot zo snel mogelijk klaar te krijgen. Het project in Cherbourg staat onder leiding van Brigadegeneraal Mordechai Limon, het eerste hoofd van de Israëlische marine.
Tot 1967 was het leveren van wapens door Frankrijk aan Israël geen probleem. Men bouwde nog 2 schepen, die zonder problemen in Israël kwamen. Echter 3 dagen vóór het uitbreken van de zes-daagse oorlog op 5 juni 1967 besloot de president van Frankrijk, De Gaulle, dat elke wapenlevering aan Israël onmiddellijk moest worden stopgezet. In de havenstad Cherbourg werd echter doorgebouwd en de schepen 6 en 7 voeren in de herfst van 1967 ook gewoon naar Haïfa.
Op 26 december 1967 pleegden Palestijnse terroristen een aanslag op een Israëlisch vliegtuig. Als vergelding voerden Israëlische commando’s een aanval uit op een vliegveld in Beiroet. Hierbij ontploften 13 Libanese vliegtuigen. Gezien de Franse belangen in de Arabische wereld was De Gaulle woedend en kondigde een volledig wapenembargo tegen Israël af, inbegrepen de 5 nog te leveren Jaguar schepen.
Israël had deze schepen echter hard nodig in haar strijd tegen Egypte en besloot tot een list om de reeds door haar betaalde schepen alsnog in Israël te krijgen.
De Mossad kwam met een gewaagd plan: Als een Noorse maatschappij de overige 5 schepen alsnog zou afbouwen en “overnemen” van de Franse staat, zou dat voor Frankrijk een gelegenheid zijn om Israël financieel te compenseren voor de schepen. Er werden nieuwe Joodse constructiewerkers aangesteld, met Noorse ‘look’ en de kanonneerboten werden in hoog tempo afgebouwd. Op kerstavond voeren de 5 schepen zonder problemen naar Haïfa en werden later succesvol ingezet tijdens Jom Kippoer oorlog in 1973 tegen Egypte.
N.B. Het wapenembargo van Frankrijk tegen Israël heeft uiteindelijk tot de zomer van 2011 geduurd. Toen Frankrijk Drones (onbemande vliegtuigen) zocht voor haar krijgsmacht, bleek Israël hiervoor de beste handelspartner. Om deze deal te kunnen maken, moest echter eerst nog het 42 jaar oude embargo worden opgeheven…
In het hoorspel horen we dat Isser Harel hoofd van de Mossad zou zijn. Dat is echter niet waar.
Zie “Een luchtmacht op papier“, achtergronden.
Luister naar fragment:
N.B.: U hoort in dit fragment een gesprek tussen Isser Harel en David Ben-Goerion. Dit gesprek kan echter nooit hebben plaats gevonden, omdat beiden inmiddels al waren afgetreden.
Levi Eshkol
In deze periode zou dit gesprek alleen kunnen hebben plaatsgevonden tussen Levi Eshkol (derde premier van Israël) en Zvi Zamir.
