Nieuwe Eindhovense krant, 16 juni 1962.
KRO test “Testbemanning”
Na de uitzending van het laatste deel van de serie hoorspelen Testbemanning, die sinds 1 oktober van het vorig jaar in 29 uitzendingen voor de microfoon kwam, heeft de KRO-omroeper de luisteraars gevraagd hun mening over deze spelen op papier te zetten, dit met vermelding van leeftijd en het aantal personen dat regelmatig naar het programma had geluisterd.
Luister hier naar de oproep:
Op dit verzoek hebben 3024 hoorspelliefhebbers gereageerd, zonder dat aan deze enquête-vorm een prijs of attractie verbonden was. Na vergelijking van de binnengekomen reacties is komen vast te staan dat de ruim 3000 meningen een antwoord geven op de mening van 8675 luisteraars; dit is een factor van 2.87. Deze factor is vrij groot, want onder de reacties treft men er, die de mening geven van 40 tot 80 personen, die gezamenlijk hebben geluisterd, zoals bijvoorbeeld op internaten en dergelijke.
Slechts een kwart van het aantal reacties (792) komt uit de grote steden, waarbij Den Haag bovenaan staat met 335, Amsterdam volgt met 292 en Rotterdam in de minderheid is met 165 briefschrijvers. Deze drie steden buiten beschouwing gelaten, geven de provincies het volgende beeld: Noord-Holland 394; Zuid-Holland 353; Noord-Brabant 336; Gelderland 270; Utrecht Limburg 138; Friesland 107; Groningen 106; Overijssel 90; Drenthe 47; Zeeland 41. Uit het buitenland kwamen 40 reacties binnen, waarvan 38 uit België en 2 uit Duitsland.
Van 64 antwoorden is de plaats van herkomst niet bekend. In welke mate de televisie de luisterdichtheid heeft beïnvloed, valt niet te beoordelen. Deze radio-uitzendingen waren geplaatst op de zondagavond acht uur; in deze periode viel in het afgelopen seizoen de wekelijkse televisie uitzending van het sportjournaal.
Menige briefschrijver vermeldt uitdrukkelijk dat de televisie werd afgezet al moest men daardoor ook het interessante sportnieuws missen.
De misschien voor de hand liggende veronderstelling dat ruimtevaarthoorspelen vrijwel uitsluitend interesse vinden bij de mannelijke luisteraars, is niet juist gebleken. In zoverre bij de reacties onderscheid wordt gemaakt tussen mannelijke en vrouwelijke luisteraars, blijkt de verhouding 3 op 2 te zijn, namelijk 3670 mannelijke en 2453 vrouwelijke luisteraars.
Vaak werd volstaan met de mededeling dat vader en moeder met de kinderen hadden geluisterd, zonder dat het aantal kinderen nader was gespecificeerd naar het geslacht. Interessant is het te vernemen dat ook veel alleenstaande vrouwen de serie met veel interesse hebben gevolgd.
Naar het aantal reacties, waarbij de leeftijd werd vermeld kan men een globaal inzicht krijgen in de groepen die naar deze uitzendingen hebben geluisterd. De grootste belangstelling kregen de spelen van luisteraars tussen de 20 en 40 jaar, in hoofdzaak waren dit jonge echtparen met of zonder kleine kinderen.
In de groep van 10 tot 15 jaar werden 1349 luisteraars geteld; de daaropvolgende categorie van de 16- tot 20-jarigen blijft hier ver bij achter, het aantal van 782 blijkt nog niet de helft. Tussen de leeftijd van de 41 en 60 jaar luisterden 1028 luisteraars en wie mocht menen, dat men boven de 61 zich niet meer interesseert voor “ruimtevaart” komt bedrogen uit: van 70 luisteraars ligt de leeftijd tussen de 61 en 70 jaar, van 29 tussen de 71 en 80 jaar, terwijl 10 luisteraars boven de tachtig blijken te hebben geluisterd. De oudste luisteraarster heeft de 89 bereikt. Een dame van 71 schrijft dat ze er “weg” van is en een luisteraarster van 74 zegt dat “je er weer jong van wordt.”
Dat deze serie spelen door vele gezinnen werd beluisterd, blijkt uit het feit dat grootouders, ouders en kinderen, vaak gezamenlijk hebben geluisterd, al is ook bij dit spel gebleken dat sommigen het niet eens waren met de smaak van de andere leden van het gezin.
Van de 8675 uit gebrachte meningen zijn er 8609 instemmend en slechts 66 afwijzend. Hierbij kan men opmerken dat degenen die na het beluisteren van de eerste delen niet verder hebben geluisterd, vermoedelijk het verzoek om reacties na de laatste uitzending niet hebben gehoord.
De meningen zowel van de voorstanders als van de tegenstanders zijn voor het grootste gedeelte in superlatieven gesteld. De opmerkingen variëren dan ook van “waardeloos krankzinnig gedoe” tot “waanzin die wij bijzonder waarderen.” Het is “bar slecht” of “grandioos,” “onzin” of “fascinerend.”
Navrant zijnde briefkaarten van twee kinderen. Het ene kind schrijft: “Vader en moeder zijn negenentwintig zondagen niet weggeweest,” en het andere: “Ik heb alleen geluisterd, want mijn ouders waren bijna elke zondag weg.” Een gedetineerde hoopte het vervolg van de serie in de vrije burgermaatschappij te kunnen beluisteren en een Belgische pastoor, die de serie wat lang vond, merkt olijk op “het is lijk vijf dagen kip eten.”
Over het geheel genomen blijkt de tijdsduur van 35 tot 40 minuten te kort; men geeft de voorkeur aan spelen van ongeveer een uur. Veelal acht men een serie van 29 weken te lang; men vindt het bezwaarlijk de hele winter gebonden te zijn. Het tijdstip van de uitzending (acht uur) vond men over het algemeen goed gekozen, omdat de avond verder niet werd gebroken, hetgeen zeker voor een serie van deze lengte van groot belang is.
N.B. De gebruikte illustraties komen uit de KRO-gids.
