In Duitsland zijn er, zover bekend, 9 hoorspelseries uitgezonden tussen 1952 en 1978. De reeks werd daar gezien als een echte “Straßenfeger“, de eerste in zijn soort van de Duitse Krimi-hoorspelen.
Algemeen:
“Gestatten, mein Name ist Cox“, zoals de hoorspelserie in Duitsland genoemd wordt, is geschreven door het Duits-Engelse echtpaar Rolf en Alexandra Becker. De eerste twee romans, die in Duitsland als hoorspel op de radio werden uitgezonden, schreef Rolf Becker alleen. Dat deed hij onder het pseudoniem “Malcolm F. Brown”. Malcolm F. Brown was de naam van Rolf Becker’s oom. Becker gebruikte dit pseudoniem om eventuele vooroordelen tegen Duitse schrijvers weg te nemen.
De eerste twee series werden uitgezonden door de Nordwestdeutsche Rundfunk (NWDR). Toen dit station zich eind 1955 opsplitste in de NDR en de WDR, zond de Norddeutsche Rundfunk (NDR) de derde serie uit in 1956. In 1959 werd de derde serie ook uitgezonden door de Bayerischer Rundfunk (BR). De BR nam vervolgens de overige series ook voor haar rekening.
Of de Cox-serie nu eerst in Duitsland werd uitgezonden, of eerst in Groot-Brittannië, is mij niet geheel duidelijk. Er zijn bronnen die spreken over 4 titels die in Groot-Brittannië zijn uitgezonden, maar daarover is verder zelf niets terug te vinden. Anderzijds begon Rolf Becker zijn carrière als schrijver voor een omroep natuurlijk wel bij de BBC.
De hoorspelen:
Gestatten, mein Name ist Cox – 1952 (NWDR)
– Uitgezonden vanaf 30-11-1952 tot en met 09-12-1952
– 8 delen, met Carl-Heinz Schroth als Paul Cox
– Nederlandse versie:
– De Nederlandse versie van dit hoorspel is verloren gegaan
– De Duitse versie van dit hoorspel is bewaard gebleven
Luister naar een fragment:
(mooi moment om te vergelijken met het fragment van 1977)
Extra:
De rol van Mr. Peacock wordt in dit verhaal door twee acteurs gespeeld. In het het eerste deel vertolkt Helmuth Gmelin de rol. In de overige afleveringen wordt dit gedaan door Hans Zesch-Ballot.
Gestatten, mein Name ist Cox – 1954 (NWDR)
– Uitgezonden vanaf 22-03-1954 tot en met 28-03-1954
– 7 delen, met Carl-Heinz Schroth als Paul Cox
– Nederlandse versie:
– De Nederlandse versie van dit hoorspel is verloren gegaan
– De Duitse versie van dit hoorspel is verloren gegaan
Extra:
Hoewel men in Duitsland over het algemeen erg zuinig is geweest op de hoorspelen die er in het land werden uitgezonden, is er vanuit officiële hoek aangegeven dat de 2e serie niet bewaard is gebleven. Volgens het Radio-Hörspielarchivs in Frankfurt am Main is de ‘drager’ niet meer beschikbaar. Of dit voor privécollecties geldt, is onbekend.
Gestatten, mein Name ist Cox – 1959 (NDR)
– Uitgezonden vanaf 06-07-1959 tot en met 11-07-1959
– Dit hoorspel kreeg de ondertitel “Mord auf Gepäckschein 3311”
– N.B. deel 1 en 2 werden op dezelfde dag uitgezonden
– 7 delen, met Erwin Linder als Paul Cox
– Nederlandse versie:
– De Nederlandse versie van dit hoorspel is verloren gegaan
– De staat van de Duitse versie van dit hoorspel is mij onbekend
Opvallend:
De eerste en de tweede versie van de Duitse Cox werden eerder uitgezonden dan in Nederland. Hierdoor kan men ervan uitgaan dat de Nederlandse versies een vertaling en bewerking waren van die Duitse versies. Bij de derde serie is dat echter niet het geval. De Nederlandse versie werd eerder op de radio uitgezonden dan zowel deze versie, als ook de versie die werd uitgezonden door de BR in 1959. Volgens de gidsen werd de Nederlandse versie namelijk al uitgezonden op 25-01-1959. Of zijn de Nederlandse versies dan geen afgeleide van de Duitse versies geweest? Of geldt dat alleen bij deze derde serie?
Gestatten, mein Name ist Cox – 1959 Tod auf Gepäckschein 3311 (BR)
– Uitgezonden vanaf 08-10-1959 tot en met 19-11-1959
– 7 delen, met Carl-Heinz Schroth als Paul Cox
– Nederlandse versie:
– De Nederlandse versie van dit hoorspel is verloren gegaan
– De Duitse versie van dit hoorspel* is verkrijgbaar op cd
Luister naar een fragment:
Opvallend:
Naast dat voor deze “derde” versie hetzelfde geldt, als hierboven beschreven bij de derde serie, uitgezonden door de NDR in relatie tot de Nederlandse versie, is hier nog iets bijzonder:
Eerder dit jaar had de NDR dit derde verhaal in de serie al uitgezonden onder de titel “Mord auf Gepäckschein 3311”. De Bayerische Rundfunk (BR) bracht dit hoorspel van ditzelfde derde verhaal onder een licht aangepaste titel uit, namelijk “Tod auf Gepäckschein 3311”. En dit keer kreeg bij de ‘andere’ omroep (BR) Carl-Heinz Schroth wel weer de hoofdrol, zoals hij dat in serie 1 en 2 deed bij de NWDR (voorloper van de NDR).
Gestatten, mein Name ist Cox – Die kleine Hexe (BR)
– Uitgezonden vanaf 02-05-1963 tot en met 04-07-1963.
– 10 delen, met Arno Assmann als Paul Cox
– Nederlandse versie:
– De Nederlandse versie van dit hoorspel is bewaard gebleven
– De Duitse versie van dit hoorspel is verkrijgbaar op cd
Luister naar een fragment:
Extra:
Met 343 minuten is dit verhaal het langste in de Duitse Cox reeks.
Gestatten, mein Name ist Cox – Trommeln gehört zum Handwerk (BR)
– Uitgezonden vanaf 22-01-1965 tot en met 25-02-1965
– 6 delen, met Carl-Heinz Schroth als Paul Cox
– Nederlandse versie:
– De Nederlandse versie van dit hoorspel is bewaard gebleven
– De Duitse versie van dit hoorspel is verkrijgbaar op cd
Luister naar een fragment:
Extra:
In dit hoorspel is ook een rol weggelegd voor Horst Tappert, de acteur die op televisie van 1974 tot 1988 in de Duitse Krimi-serie “Derrick” de hoofdrol vervulde.
Gestatten, mein Name ist Cox – Heißen Dank für kaltes Buffet (BR)
– Uitgezonden in 1969
– 4 delen, met Günther Ungeheuer als Paul Cox
– Nederlandse versie:
– De Nederlandse versie van dit hoorspel is verkrijgbaar op cd
– De staat van de Duitse versie van dit hoorspel is mij onbekend
Extra:
Ik beschik over een versie van allerlei losse fragmenten waar geen touw aan vast te knopen is. De volgorde is geheel onduidelijk. Dus kennelijk bestaat er wel een cd-versie, maar ik heb de verkeerde…
Gestatten, mein Name ist Cox – Mord ist strafbar (BR)
– Uitgezonden vanaf 01-12-1977 tot en met 15-12-1977
– 3 delen, met Rainer Schöne als Paul Cox
– Er is geen Nederlandse versie van dit hoorspel uitgebracht
– De Duitse versie van dit hoorspel is verkrijgbaar op cd
Luister naar een fragment:
(naast het vergelijk met de versie van 1952, opvallend het typische jaren ’70 geluid)
Extra:
Het gaat hier om een aangepaste remake van de eerste serie uit 1952.
Gestatten, mein Name ist Cox – Eben war die Leiche noch da (BR)
– Uitgezonden vanaf 05-10-1978 tot en met 19-10-1978
– 3 delen, met Rainer Schöne als Paul Cox
– Er is geen Nederlandse versie van dit hoorspel uitgebracht
– De staat van de Duitse versie van dit hoorspel is mij onbekend
Extra:
Zeer vermoedelijk gaat het hier om een aangepaste remake van de tweede serie uit 1954.
Zoals u dus kunt zien, zijn de eerste zeven Duitse hoorspelen ook in Nederland uitgezonden. In Nederland zijn er in totaal zes hoorspelen van Cox uitgezonden. Dit verschil ontstaat dus, omdat in Duitsland er van de derde serie 2 versies zijn uitgezonden. Daarnaast zijn de Duitse series 8 en 9 waarschijnlijk aangepaste versies van de oorspronkelijke eerste twee hoorspelseries.
De acteurs:
Carl-Heinz Schroth wordt in Duitsland toch wel gezien als dé Paul Cox. In de 9 versies van de uiteindelijk 6 originele versies, speelde hij die rol in 4 series. Vooral zijn “snif” is zeer herkenbaar.
Carl-Heinz Schroth
29-06-1902 – 09-07-1989
Paul Cox van 1952, 1954, 1959 (BR) & 1965
Erwin Linder
29-10-1903 – 21-03-1968
Paul Cox in serie 3 NDR (1959)
Arno Assmann
30-07-1908 – 30-11-1979
Paul Cox in (1963)
Günther Ungeheuer
15-12-1925 – 13-10-1989
Paul Cox in 1969
Reiner Schöne
19-01-1942
Paul Cox in 1977 en 1978
Cox in overige media:
TV-serie:
Nadat de hoorspelen van Cox de Duitse straten leeg hield, zond de ARD tussen 1961 en 1965 een 26-delige tv-serie uit, gebaseerd op de boeken van Rolf en Alexandra Becker. De rol van Paul Cox werd hierin vertolkt door Günter Erich Helmut Pfitzmann (* 08-04-1924 – † 30-05-2003).
De televisieserie is inmiddels op DVD verkrijgbaar, maar er zijn ook op YouTube zeker meerdere afleveringen te vinden. Elke aflevering duurde ongeveer een kleine 30 minuten. Deze tv-serie kon in Duitsland op de nodige waardering rekenen.
Film:
Op 08-03-1955 kon men naar de bioscoop in Duisberg (DLD) voor de Cox-film. De rol van Paul Cox werd vervuld door Johannes Heesters (* 05-12-1903 – † 24-12-2011). Heesters was een Nederlander, geboren te Amersfoort, die vanaf 1936 tot zijn dood woonde en werkte in Duitsland. Hoewel het niet bekend is dat Heesters sympathiseerde met het Nazisme tijdens de oorlogsjaren, werd hij door sommige Nederlanders wel beschouwd als collaborateur, of meeloper.
De bioscoopfilm met de titel “Gestatten, mein Name ist Cox” kreeg overigens weinig goede kritieken. Belangrijkste oorzaak lag waarschijnlijk in de poging een fantastische hoorspelserie in beeld te brengen. En dat was volgens de critici niet zo goed gelukt.
Cox op cd:
In enkele overzichten zie ik verhalen met Cox voorbij komen in de titel, zoals bijvoorbeeld “Mein Name ist Cox – Puzzlespiel“. Aangezien deze verhalen echter niet op de radio zijn uitgezonden als hoorspel, heb ik ze in het overzicht niet meegenomen. Of er sprake is van een geacteerd spel (hoorspel) of een luisterboek, kan ik dan ook niet zeggen. Daarnaast zijn de gebruikte titels vaak de titel van een losse aflevering in de oorspronkelijke series. Zo is bijvoorbeeld “Puzzlespiel” de titel van aflevering 7 uit de eerste serie van 1952.
Wat ik wel kan zeggen is dat de bewaard gebleven Duitse Cox-hoorspelen echt de moeite van het luisteren meer dan waard zijn.
Bronnen hoorspel informatie:
Uitzenddata hoorspelen en acteurs: Hoorspel databank van de ARD
Overig: Wikipedia.de
