Geboren: 12-06-1893 te Dordrecht
Overleden: 12-09-1982 te Hilversum
Algemeen:
Van origine was Kommer Kleijn toneelspeler, die in 1914, na de toneelschool, zijn carrière bij het toneelgezelschap van de grote Eduard Verkade begon. Als radio enthousiast echter, voelde hij dat de radio, voor zowel acteur als regisseur, nieuwe, ongekende akoestische mogelijkheden had. Het denkbeeld van Kommer Kleijn, om het publiek in de huiskamer te laten genieten van de toneelspelkunst, viel bij de AVRO directie in goede aarde. Toneel spelen voor de radio, het z.g. radio-toneel, wat later evolueerde tot het hoorspel werd in 1929 geboren.
Kommer Kleijn werd door (de eerste) AVRO directeur Willem Vogt aangetrokken om het radio-toneel van de grond te helpen middels het herschrijven en regisseren van toneelstukken voor een microfoon. Het jaar 1929 bleek een begin te zijn van een ruim 34 jaar lange periode van hoorspel regie, waarvan 29 jaar bij de AVRO en daarna nog 5 jaar als hoofd van de hoorspelafdeling van de NOS (destijds NRU geheten).
De AVRO was indertijd gehuisvest in een villa aan de oude Enghweg, waar de stukken “live” werden uitgezonden, omdat de bandtechniek nog lang niet bestond. In die tijd voerde het klassieke en half-klassieke toneel nog de boventoon. In 1931 werd bijvoorbeeld een Shakespeare-cyclus uitgezonden, gevolgd in 1932 door een Molière cyclus.
Kommer Kleijn regisseerde niet alleen de klassieke stukken. In 1931 werd de allereerste thriller door de radio uitgezonden: de zesdelige aflevering “De Strafzaak Vivienne Ware”.
De radiotechniek had nieuwe mogelijkheden geschapen op artistiek gebied waar Kommer Kleijn dankbaar gebruik van maakte. Zijn zelf gemaakte achtergrond geluiden en de verbindende muziek deden zijn intrede.
De naam Kommer Kleijn is natuurlijk niet bekend bij de na oorlogse generatie. Echter de 60 plussers zullen zich zeker de succes serie “Paul Vlaanderen” herinneren die jaren lang elke zondagavond uitgezonden werd.
Deze serie, van origine een Engels hoorspel geschreven door Francis Durbridge, werd door hem herschreven en geregisseerd voor Nederlandse situaties. De eerste uitzending vond plaats in 1938. Wegens het uitbreken van de tweede wereldoorlog zijn de uitzendingen gestaakt en pas in februari 1946 hervat. Vele detectives van Durbridge zijn door Kleijn tot “radio-toneel” gemodificeerd wat miljoenen Nederlanders jaren lang geboeid aan de radio kluisterde. Tot 1959 nam Kommer Kleijn de regie voor de Paul Vlaanderen serie voor zijn rekening. Daarna nam Dick van Putten de regie over.
Op 5 juni 1973 werd hem het ridderkruis van de Orde van Oranje-Nassau door burgemeester Platteel uitgereikt.
Kijk ook elders op deze site voor filmfragmenten.
Hoorspelregie:
Paul Vlaanderen tot 1959 (alle hoorspelen die ik in elk geval niet heb!)
De twaalf maagden
Volk in boeien
Hoorspelrollen:
Apollo XXI – Von Kleine
De blauwe zaden – Indiaanse verteller
De Korawa-expeditie – professor Mondaye/Minister van Wetenschap
Het Marsproject – Dokter Brick
De verdwenen koning – Baron von Enze
Maar nog veel meer…
